Thực vật thủy sinh trong đời sống thủy sinh là gì?
Trời ơi, đã bao giờ bạn tưởng tượng rau muống mình hay ăn lại có họ hàng xa với mấy bé rong biển không? Chào mừng bạn đến với thế giới thực vật thủy sinh, nơi có đủ mọi thể loại cây cỏ từ kiểu “trời ơi đất hỡi” dưới lòng sông đến “lên ngôi vương” trên bờ hồ. Thực vật này đóng góp không hề ít vào việc làm cho đời sống dưới nước thêm phần... sóng gió đấy!
Thực vật thủy sinh không chỉ đơn thuần là những chiếc bèo xanh lục mơn mởn mà bạn thấy trên đầm. Nói thật nào, vài món này chẳng khác gì 'hóng gió' trên Facebook, trôi dạt không cố định, thấy đâu là 'neo' đấy. Rồi còn có những loài chịu khó nấp mình ngập nước hoàn toàn như style 'ẩn mình chờ thời', kiểu như rong đuôi chồn ấy, chẳng ai thấy chúng nhưng lúc cần bổ trợ oxy thì các bạn ấy lại lên tiếng ngay. Mà khoan hãy nói về mấy bạn ngập sâu, chúng ta còn có hàng loạt loài nổi khác như bèo và lục bình, tựa như những kẻ tự nhiên lan can mà chẳng cần cố định lối sống.
Nếu bạn nghĩ thực vật thủy sinh chỉ để ngắm, thì đúng là bị úp bô chưa kịp phanh rồi đấy! Chúng là bếp trưởng tài ba của đời, nấu ăn bằng oxy cho các loài động vật khác nhờ quá trình quang hợp. Không chỉ cung cấp nguồn khí sạch, lại còn là nơi trú ẩn tuyệt vời cho mấy cá bé và sâu tôm, cứ như là căn hộ chung cư cao cấp dưới nước vậy. Mấy dòng chảy mạnh huyện xưa giờ cũng không còn đáng sợ nhờ sự bám rễ bám mặt của chúng, chống xói cho bờ bớt tiêu điều. Chẳng bạn nào làm tổ tốt bằng cây cỏ lác và cây lau, “biệt đội cứu hộ” giúp chống xói mòn đáng tin cậy vô cùng!
Nếu khi xưa bạn từng nghĩ, nước đục bẩn là cái án phạt ‘thủ phạm’ gây tội, thì điểm mặt ngay các chất dinh dưỡng dư thừa như nitrat hay phosphate. Mấy cái cây này kỳ thực chính là chim ưng trong việc hút hết đống ấy và mấy kẻ thù ấy, giúp duy trì nước sạch như phòng khách đã lâu chưa có khách đến chơi. Nói đùa chứ, mấy bạn này mà không vươn lên, chắc nước xanh lè như biện minh cho đói kém rồi nỗi ám tảo không có xộc xệch lòng!
Thật là một thế giới đầy trào lưu và kịch tính, khi chính các thực vật thủy sinh là ngôi sao sân khấu, và chứ đừng căng thẳng với chúng. Mỗi thành phần đều có vai trò, chức năng không thể thiếu trong toàn bộ ‘bản nhạc’ nào cũng cần 'hợp xướng' tròn vẹn. Do vậy, hãy yêu thương, bảo vệ và lắng nghe kịch bản cuộc đời của bé bèo, bé rong dưới chân sông để ta biết cuộc sống này thật phong phú. Ai mà ngờ mình có thể hài lòng và cười tung tóe giữa ‘rừng sâu nước ngọt’ cơ chứ? Thế mới thấy, đúng như câu 'cười lên cho đời nó sợ', thực vật thủy sinh không chỉ bảo tồn thiên nhiên mà còn giúp trái tim ta thư thái, an nhiên giữa bao lo toan!
Động vật thủy sinh trong đời sống thủy sinh là gì?
Nói đến đời sống thủy sinh, chúng ta không chỉ hình dung đến các sinh vật yên bình bơi lội dưới làn nước mà còn nghĩ ngay đến "ngôi nhà" của một dàn sao động vật nổi tiếng. Đó là nơi mà này! ô hay, mỗi lần bạn lặn nhìn xuống lại giống như đang xem phim truyền hình dài tập nhưng không có cái kết nào có spoiler.
Trong "gánh xiếc nước" này, chúng ta phải kể đến các loài cá đầu tiên. Cá không chỉ xuất hiện trên đĩa cơm của bạn mỗi bữa mà còn là siêu sao dưới nước. Từ cá chép đang "trốn việc" trong các ao hồ nước ngọt cho đến mấy chú cá mập đang dạo chơi trong đại dương, cá luôn đảm nhiệm vai trò "sát thủ ngầm" trong chuỗi thức ăn.
Kế đến là các động vật có vỏ như tôm, cua, và sò. Mấy anh bạn này có mấy cái vỏ cứng, giống như các siêu anh hùng che chắn cho những bộ phận nhạy cảm. Thật ra nếu bạn nghĩ sâu hơn một chút, vỏ của chúng cũng chính là "mái nhà" mà bọn nó hằng đêm mang về được từ chương trình bốc thăm may mắn!
Nếu cá và động vật có vỏ là dàn diễn viên chính, thì các động vật giáp xác khác như tôm hùm và bọ nước phải là những gã nhà giàu mới nổi trong lòng đại dương. Họ hàng nhà này có thể không cần tài sản, nhưng luôn mơ ước được lên bìa tạp chí giống như mấy sao biển khác.
Chưa hết, trong thiên hạ thủy sinh còn có sự góp mặt của động vật lưỡng cư như ếch và nhái. Chúng xuất hiện với cái cách "chân đạp nước bụi" chẳng kém phần nghệ thuật, vừa trên cạn vừa dưới nước, cứ như thể tay run vì ôm phải cây cầu tuổi thơ vậy.
Bạn nghĩ rằng động vật có vú chỉ biết sống trên mặt đất ư? Thì đấy, trong đại dương chúng ta có cá voi, cá heo, hải cẩu - những tay bơi lội siêu sao. Cá heo thì với nụ cười "như muốn chọc cười" mỗi khi gặp người, còn cá voi thì luôn cầm chức vô địch về kích thước (mà không cần đến các loại mỹ phẩm giảm cân nhé!).
Đừng quên động vật thân mềm như bạch tuộc và mực. Bố mẹ bạn thường bảo "mềm yếu" là một cái xấu, nhưng với bạch tuộc và mực thì đó lại là một phần của ":meme" vẽ hình người đi bắt bạch tuộc mà chẳng dám chạm tới cái lóng lánh đấy!
Bạn có biết rằng san hô cũng là động vật không? Chúng chẳng là "bố đời" hay đi "bán mặt" ngoài đường như bạn nghĩ đâu. Dù đứng như tượng, chúng vẫn là nơi ở của nhiều sinh vật thủy sinh khác. Hãy thử tưởng tượng, nếu san hô biết nói, chắc chắn sẽ bảo "đâu phải mỗi mình là động vật đâu".
Những sinh vật này không chỉ giữ cho đời sống thủy sinh cân bằng mà còn giúp chúng ta hiểu rằng phải yêu thương và bảo vệ môi trường biển, giống như cách chúng ta vẫn phải cười ngay cả khi bất chợt "úp bô" vậy. Chỉ cần nhớ, dưới gầm trời này, không có gì là cô đơn đâu, ngay cả khi chính bạn đang lạc trong câu chuyện của đời.
Vi sinh vật thủy sinh trong đời sống thủy sinh là gì?
Nếu đời sống là một bữa tiệc, thì vi sinh vật thủy sinh hẳn là những vị khách kín tiếng nhưng cực kỳ quan trọng, kiểu dạng nhân vật chủ chốt những ai đến muộn phải đích thân mời về mới biết. Họ là những sinh vật siêu nhỏ sống trong nước, không thể thấy bằng mắt thường, nhưng lại đảm nhiệm vai trò to lớn trong việc duy trì hệ sinh thái thủy sinh. Giống như chuyện bạn vừa đi dự đám cưới mà quên mất bó hoa, sống mà không có vi sinh vật cũng kỳ cục lắm.
Trước hết, vi sinh vật thủy sinh chính là những 'chiến binh thầm lặng' trong việc phân hủy chất hữu cơ. Yeah, bạn không nghe nhầm đâu, những sinh vật này chịu trách nhiệm làm sạch và tái chế xác chết thực vật, động vật, phân đạm và chất thải. Phải nói là, nếu không có các anh hùng vi sinh vật này thì môi trường nước của chúng ta mãi mãi chẳng khác gì một bát canh dư thừa tôm cá hỏng.
Chu trình dinh dưỡng cũng là điều không thể thiếu khi nhắc đến vai trò của vi sinh vật thủy sinh. Chẳng hạn, có vi khuẩn cố định nitơ từ không khí, biến nó thành dạng mà thực vật thủy sinh có thể hấp thụ. Nếu như ông chủ quán phở truyền lại bí kíp nấu phở nạm vè chỉ bằng một công thức, thì vi sinh vật làm điều đó với nitơ, chỉ là ít người biết.
Các loài tảo đơn bào và vi khuẩn lam (cyanobacteria) cũng là nguồn thức ăn cho nhiều loài động vật nhỏ như động vật phù du và cả cá nhỏ. Họ tạo ra 'buffet' dinh dưỡng cho những loài động vật khác, lại một lần nữa chúng ta thấy nét tinh tế đúng kiểu một đầu bếp nhà hàng 5 sao, ngấm ngầm nhưng không kém phần hiệu quả.
Cái màn cân bằng ôxy và khí carbonic thì chắc cũng khỏi phải bàn thêm. Thông qua quá trình quang hợp, tảo và một số vi khuẩn lam giúp duy trì nồng độ oxy và carbon dioxide ở mức cân bằng, như thể tạo một làn gió tự nhiên giữa lòng đại dương mênh mông. Vậy nên, khi bạn thấy mấy em cua biển vẫy cha cảm ơn dưới đáy bể, khả năng cao là chúng đang thầm cảm kích vi sinh vật.
Chưa kể, vi sinh vật thủy sinh còn có sức mạnh ngừa và kiểm soát bệnh tật, khi họ 'đánh bật' các vi khuẩn gây bệnh. Một số vi sinh vật ái mộ sự sạch sẽ và đóng vai siêu anh hùng trong cuộc chiến không cân sức này.
Cuối cùng, sự hiện diện của các vi sinh vật này cũng là chỉ báo rõ ràng cho chất lượng nước thông qua các chỉ số môi trường. Chẳng hạn, tảo độc bỗng dưng tăng đột biến có thể là 'biểu ngữ' chỉ ra rằng ô nhiễm dinh dưỡng đang lên ngôi. Giống như tay phóng viên đưa tin chính xác nhất về 'sự kiện nóng' trong môi trường nước.
Tóm lại, nếu bạn cho rằng chỉ con người mới có sức mạnh để bảo vệ hệ sinh thái thì bạn đã nhầm to. Vi sinh vật thủy sinh chính là một biểu tượng của 'power to the max' trong thế giới tự nhiên. Những sinh vật nhỏ bé này luôn chứng minh rằng không cần cao to đẹp trai mới có thể làm nên chuyện lớn. Để hiểu thêm về sự thú vị và cần thiết của những sức mạnh 'thầm lặng' khác, bạn có thể đọc thêm về giới giải trí dậy sóng vì tôi khi cuộc đời trở mặt – một hành trình không ngừng nghỉ để tìm thấy niềm vui đích thực trong những thách thức đầy thú vị của cuộc sống.
Vai trò của đời sống thủy sinh trong hệ sinh thái toàn cầu
Khi nói về đời sống thủy sinh, chúng ta hãy thử tưởng tượng: một bể cá khổng lồ, nơi mọi sinh vật dưới nước từ ngây thơ đến 'ngoa ngoắt' đều góp phần vào màn trình diễn kỳ diệu của tự nhiên. Uầy, có một chút 'cà khịa' nhưng thực tế là đời sống thủy sinh đang là một mắt xích không thể đứt gãy trong hệ sinh thái toàn cầu. Đầu tiên, hãy tưởng tượng rằng các sinh vật thủy sinh như những nghệ sĩ nhà xiếc tài ba đang biểu diễn trên một sân khấu trôi nổi giữa đại dương mênh mông.
Một trong những vai trò đầu tiên và quan trọng nhất là duy trì sự cân bằng sinh thái. Ở những 'tiểu vương quốc' dưới nước này, các loài sinh vật không chỉ đơn thuần là sống và phát triển, mà còn lặng lẽ điều chỉnh các hoạt động của nhau. Bạn đã từng thấy cá diệt trừ tảo chưa? Cảnh tượng đó chẳng khác nào một bộ phim hành động hỗn loạn nhưng lại lạ lùng mang tính cân bằng mà thiên nhiên tạo ra. Các loài thực vật như rong, cỏ biển không chỉ là 'món khai vị' cho cuộc sống mà còn là hệ thống điều hòa của tự nhiên bằng cách cung cấp oxy qua quá trình quang hợp.
Thế giới thủy sinh còn nắm giữ một lượng đa dạng sinh học đáng kinh ngạc. Bạn có bao giờ thấy một rạn san hô giống như một bảo tàng tự nhiên sống động chưa? Đó là nơi hàng triệu loài cùng chung sống và kết hợp ăn ý với nhau. Rạn san hô không chỉ đẹp mà quan trọng hơn, nó đóng vai trò bảo vệ bờ biển khỏi sự xói mòn và cơn thịnh nộ của ông trời khi bão tố ập tới. Thật sự là tôi không biết nên khóc hay nên cười nữa khi thấy sự khéo léo của mẹ thiên nhiên.
Lại thêm một vai trò có thể khiến bạn một lần nữa 'ngả nghiêng', đó là chuỗi thức ăn trong đời sống thủy sinh. Loài sinh vật nhỏ như phytoplankton, vốn không được nhiều người biết đến như 'ngôi sao hàng đầu', thực tế lại là nền tảng cho toàn bộ chuỗi thực phẩm. Chỉ cần một cú đổ ụp của mấy em tảo này, khẩu phần ăn của cá, chim, thú biển sẽ bị đảo lộn như gió bị thổi chéo hướng. Nó giống như trong cuộc đời nhiều khi chỉ cần một cú úp bô là đủ để biết mình đang ở đâu.
Còn ai đã thấy những khả năng điều tiết khí hậu tài tình của các đại dương chưa? Không chỉ là nơi chứa một khối nước khổng lồ, mà các đại dương còn như một chiếc điều hòa hành tinh hoàn hảo, giúp hấp thụ nhiệt, điều chỉnh khí hậu toàn cầu nhờ vào các dòng chảy biển vô hình nhưng mạnh mẽ. Một khi chiếc điều hòa này 'hắt xì', toàn bộ bề mặt Trái Đất cũng cùng 'viêm họng' theo.
Cuối cùng, hòa vào dòng chảy tiếng cười lắc đầu, đời sống thủy sinh cũng chính là một nguồn thực phẩm không thể thiếu với loại protein tự nhiên và nguyên liệu cho con người. Như người ta hay nói, 'của thiên trả địa', con người còn rất nhiều điều cần học để làm bạn với mẹ thiên nhiên, đảm bảo tương lai bền vững cho không chỉ các loài sinh vật dưới nước mà còn chính cho chúng ta.
Việc bảo vệ các hệ sinh thái thủy sinh không còn là điều xa vời mà chính là giữ vững nụ cười trên khuôn mặt của mẹ thiên nhiên. Chỉ cần một cú 'úp bô' từ nhân loại, biết đâu lại làm bà mẹ đáng yêu của chúng ta nổi giận thì sao? Đó có lẽ là điều mà không ai trong chúng ta muốn trải nghiệm lần nữa.
