Tài chính công đoàn theo Điều 26 của Luật Công đoàn 2012
Trong hành trình khám phá những điều thú vị ở cái thế giới này, chắc hẳn bạn đã từng đôi lần tự hỏi: "Ủa, công đoàn làm gì mà mạnh dữ vậy ta?" và câu trả lời không quá bất ngờ nằm chính ở hình thức tài chính 'bé bự' mà công đoàn nắm giữ. Điều 26 của Luật Công đoàn 2012 đích thị như chiếc đầu tàu kéo cả đoàn (công đoàn) chạy bon bon.
Nghe về chuyện tài chính công đoàn thì tưởng là ngộ nghĩnh, nhưng thật ra cũng phức tạp không kém. Như chiếc giường tầng đầy màu sắc ở ký túc xá, tài chính công đoàn được cấu thành từ nhiều thứ chứ chẳng phải đơn giản là 'nhặt từ đất, lấy từ trời' đâu nha! Nguồn tài chính công đoàn chủ yếu đến từ đoàn phí công đoàn mà tất cả đoàn viên 'mặc định' phải đóng, kinh phí công đoàn từ các cơ quan, tổ chức, nhất là doanh nghiệp. Có khi còn được hưởng từ ngân sách nhà nước hỗ trợ nữa, và không quên các nguồn thu khác từ hoạt động kinh tế hoặc nguồn tài trợ, đóng góp 'tình thương mến thương' khác.
Xài tiền thì ai không xài, nhưng vấn đề quan trọng là xài sao để không phải nhìn chằm chằm vào cái phong bì rỗng khi còn cả đống việc phải lo. Quản lý tài chính công đoàn là chuyện 'chẳng đùa được', vì chính nó ảnh hưởng trực tiếp đến việc bảo toàn quyền và lợi ích của người lao động. Công đoàn phải 'sười sời' công khai, minh bạch, sử dụng tài chính đúng mục đích và tốt nhất có thể, giống như cách mà chúng ta cố gắng giữ cho chiếc 'apple' không bị rụng xuống chạm đất.
Chính vì tiền bạc là vấn đề không bao giờ cũ, mà cũng chẳng bao giờ mới, nên trách nhiệm về tài chính của công đoàn luôn là mối bận tâm không nhỏ. Các ban chấp hành công đoàn cấp trên chịu trách nhiệm trước pháp luật về quản lý, sử dụng nguồn lực này sao cho xứng đáng. Định kỳ, họ phải báo cáo công khai về việc thu, chi để cả cộng đồng đoàn viên đều nắm được (và nhất là không bị lên báo vì "một chiếc scandal đáng tiếc").
Cuối cùng nhưng không kém phần... "xao xuyến", là việc kiểm tra, giám sát tài chính công đoàn. Ai dám bảo rằng chỉ cách "úp bô" là chuyện của một cá nhân? Thực tế, việc giám sát được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền lẫn hệ thống kiểm tra, giám sát nội bộ của công đoàn. Sự minh bạch ở đây là yếu tố hàng đầu, không khác nhiều so với việc lục tung Google để tìm thông tin trước khi đi hẹn hò đâu!
Nói tóm lại, Điều 26 Luật Công đoàn 2012 không chỉ định hướng, mà còn như một bản đồ ngân sách, vạch ra cơ chế hoạt động của tài chính công đoàn một cách bài bản và có trách nhiệm. Nếu một ngày bạn tự thấy mình 'bơ vơ giữa một dòng đời', hãy nhớ rằng cách công đoàn 'nắm' và 'xài' tiền còn khiến mình cười toe hơn là nhiều lúc khác đó nha!
Dự thảo Luật Công đoàn 2024 và các quy định về tài chính công đoàn
Vậy là nắm rõ luật rồi đấy: tầm 500 năm sau là chúng ta lại có một "bét xê lơ" mới toanh, và lần này, hãy chúng ta cùng nghía vào Dự thảo Luật Công đoàn 2024 nhá! Nếu bạn đang tự hỏi tiền nong của "nhà đài" công đoàn được định đoạt ở điểm nào của luật thì chúc mừng, bạn đã có ngay xổ số trúng thưởng: Điều mới toanh gì đó trong Dự thảo 2024 ấy. Giờ thì hãy xem nó nói gì về tiền bạc công đoàn nào!
Tài chính công đoàn: Khi ví tiền không còn là điều bí ẩn
Đầu tiên, Dự thảo Luật Công đoàn 2024 đã quyết định "mở két" một cách lịch lãm hơn. Nghe đâu, công đoàn được phép thu tiền phí từ hội viên cũng như các tổ chức sử dụng lao động như phí kết nạp, phí thường niên, bla bla. Ủa tưởng gì chứ tiền này là để làm điều hay, chứ không phải để xây nhà cao cửa rộng đâu nha!
Nói tuần tự thì: Công đoàn cũng hưởng lợi từ cả việc "móc hầu bao" của các tổ chức quốc tế và phi chính phủ. Ai mà ngờ, những chương trình đào tạo quyền lợi công nhân lại hấp dẫn đến vậy. Có điều đừng lầm là đấy là "money party" nhé!
Chi tiêu công đoàn: Sắm quần áo hay trồng rau sạch?
Chuyển sang phần tiêu thì: Công đoàn phải rõ ràng, minh bạch từng xu trong túi. Không phải chơi trò "dao kéo ai cũng biết" đâu nhé! Một phần của quỹ này để lo cho việc đào tạo nguồn nhân lực, hay nói cách quan chức là "phát triển nhân tài" cho tương lai.
Thêm nữa, công đoàn đã có những lớp học trực tuyến để đào tạo, đúng vậy, "online learning" không chỉ cho các coder IT mà công đoàn cũng nhảy vô học được! Làm gì chứ đầu tư cho kiến thức đôi khi không phải là "lỗ to" đâu!
Kiểm toán và giám sát: Không phải đùa đâu nhá!
Đương nhiên, một khi túi tiền đã được trông giữ chặt chẽ, thì kiểm toán định kỳ là không tránh khỏi. Nói cho dễ hiểu thì "tha hồ mà kiểm" từ cơ quan hay tổ chức kiểm toán độc lập nào đấy nhé.
Và đây là một điều mà nhiều người mong đợi: Hội viên bây giờ có quyền giám sát tựa phim truyền hình dài tập với dàn sao hoa hòe nhất! Thế nên em nào "dám làm xấu xa gian lận" cứ liệu trước mà bị phát hiện rồi nhé!
Kết luận
Đọc tới đây, chắc bạn cũng thấy rằng Dự thảo Luật Công đoàn 2024 không phải là một đứa trẻ mới lớn tự tập lái xe. Nó muốn thể hiện rằng công đoàn không chỉ có nhiệm vụ cười nói "ông ổng" mà còn là bảo đảm quyền lợi của người lao động nữa. Hãy để luật lo, và ủng hộ lẫn nhau bằng cách làm cho mọi thứ trở nên rõ ràng, minh bạch hơn, còn phải chờ chi nữa? Cứ như thể nói "Tạm biệt nhé bô, giờ tôi đã biết cười lên khỏi... bô rồi!"
Các cơ chế tài chính trong Luật Công đoàn và ảnh hưởng đến công đoàn viên
Xin chào các bạn trẻ tốt bụng đã từng một lần bị cuộc đời úp bô chưa kịp phanh. Hôm nay, chúng ta sẽ bàn về một chủ đề khá là... làm đau đầu nhưng cũng vui phết – đó là tài chính công đoàn được quy định tại đâu đó trong Luật Công đoàn 2024. Mà khoan, để mình hát khúc 'Ủa gì kỳ vậy trời?' đi đã. Tự dưng lại có luật mới sửa đổi, thật sự là mình không biết nên khóc hay nên cười nữa. Cho đến tháng 10 năm 2023, theo cái dữ liệu mà tui có, thì chưa thấy hồi âm gì từ Luật Công đoàn 2024. Nhưng não bộ lưu trữ thông tin của tui mách bảo rằng điều quan trọng mà mọi công đoàn viên cần nhớ là nội dung về tài chính thì chịu khó ngó qua Điều 26 của Luật Công đoàn 2012 nhé.
Rồi, giờ quay lại chuyện đang nói dở, về cái nhan đề chắc nịch 'Cơ chế tài chính trong Luật Công đoàn', tưởng như một chuyện rỗng tuếch, nhưng thật ra lại chứa đầy những tình huống khó đỡ cười.
Theo luật, tiền đâu mà công đoàn tiêu xài thế? Một phần từ cái gọi là “Phí công đoàn”. Nghe lịch sự, nhưng nói toẹt ra là tiền anh chị đóng góp đấy! Để công bằng, mức phí ấy thường được quy định chính xác trong luật hoặc thông qua các hội nghị công đoàn. Từ tâm nhà nước thì có ngân sách hỗ trợ, mà nghe nói phải qua ngàn cửa ải xét duyệt. Còn lại là nguồn thu từ cổ phần, đầu tư (như doanh nhân thứ thiệt ấy, có điều không phải ai cũng biết đâu) và các khoản tài trợ từ các tổ chức thần bí khác.
Còn chi tiêu của công đoàn thì sao? Chắc bạn nghĩ ngay đến chuỗi buffet, picnic hoành tráng - nhưng ôi không, phần lớn là cho các hoạt động pháp lý, bảo vệ quyền lợi của bạn trước khi bị xã hội úp bô. Tiếp nữa là các khóa đào tạo ngắn hạn và dài hạn, nâng cao kỹ năng – nói nghe hoành tráng, nhưng mấy chương trình này nếu tham gia thì bạn sẽ nghiệm ra mình đã bị nghiện học từ lúc nào không hay đấy!
Với nguồn tài chính thế ấy, công đoàn bảo vệ quyền lợi của bạn qua việc đảm bảo lương, điều kiện làm việc, và quan trọng nhất là an toàn lao động. Cứ lạnh lẽo như mùa đông Hà Nội nhưng đừng lo, có viên một đòn chí mạng từ công đoàn để con sóng sự nghiệp không xô bạn ngã.
Tuy nhiên, cũng đừng để rời xa thực tế, chọc thủng bong bóng mơ mộng một chút, cơ chế tài chính công đoàn cũng không phải màu hồng mãi mãi. Phải quản lý ra sao, giám sát thế nào, để mọi công ti đều nhận được chỗ đứng xứng đáng trong bàn tiệc tài chính. Cuối cùng, tất cả gói gọn trong một câu thân thuộc: "Hãy tự bảo vệ chính mình và đóng góp theo cách nào hiệu quả cho mỗi người".
Nói đến đây thì hãy nhớ cò mồi 'popular streamer' thường bảo chúng ta cười và mỉm cười trong mọi hoàn cảnh, bất chấp tình huống 'mì tôm qua ngày đổi cười lấy nụ cười'. Công đoàn cũng đang làm điều tương tự ấy mà!
So sánh quy định tài chính công đoàn trong Luật hiện hành và dự thảo Luật 2024
Chúc mừng bạn đã lạc vào thế giới tài chính công đoàn – nơi mà không phải ai cũng muốn vào, nhưng lại không thể tránh. Bạn là sinh viên đại học, đi làm dân văn phòng buồn chán hay đang thực hiện mùa du lịch thất nghiệp? Đoàn kết lại với nhau nào, vì ta sắp khám phá thế giới tài chính công đoàn qua một lăng kính hài hước và tràn đầy niềm vui sống!
Đầu tiên, hãy nói về nguồn tài chính. Bây giờ mà đọc đến chữ "ngân sản" là nhiều người đã nổi hết da gà, nhưng không sao, cứ xem nó là cách mà công đoàn tạo ra 'của ăn của để' đi. Trong Luật Công đoàn hiện hành, chúng ta có nguồn thu từ đóng góp của chính công nhân viên chức, là vậy đó, "tiền vào như gió vào nhà trống". Nguồn khác thì có từ các hoạt động kinh doanh hoặc từ ngân sách nhà nước. Nhưng đừng lầm tưởng sẽ có một toán ngân khố từ đâu đến phát tiền nhé, thực tế nó chỉ là những đồng xu rơi vãi từ khoảng trống làm việc chăm chỉ của bạn thôi.
Sang đến dự thảo Luật 2024, người ta nghe đồn rằng sẽ có nhiều drama về tỷ lệ đóng góp và cách kêu gọi tài trợ, có thể ưu tiên hơn cho việc "tự lực cánh sinh" từ dịch vụ công đoàn. Rồi cũng sẽ hóng xem nếu có xuất hiện một đợt ưu đãi "thả cửa", thì công đoàn có thể sẽ sung túc hơn rất nhiều.
Nói đến quản lý và sử dụng tài chính, trong luật 2012, việc quản lý sẽ nghiêm ngặt như... một bộ phim trinh thám, còn bạn, có lẽ chỉ nên tập trung vào popcorn thôi. Mọi thứ phải minh bạch, trong suốt, giống như người ta đang xem xét một... con tôm hùm trong bể kính. Dự thảo mới nay lại nghe có vẻ hấp dẫn khi có thể nâng cấp việc 'ngó nghiêng' bằng cách áp dụng công nghệ rất "xịn xò của biển" vào quản lý tài chính. Hình như công đoàn cũng đang muốn chạy theo công nghệ 4.0 đấy!
Nghĩa vụ và quyền lợi của tài chính, nghe thì oách ngang với một bản hợp đồng với chính mình giữa trời đêm mưa phùn. Luật cũ yêu cầu báo cáo, còn phải giải trình nữa, như việc vào trình bày một bài toán khó mà chưa học. Còn trong dự thảo thì họ nói đơn giản hoá thủ tục nhiều hơn, có nghĩa là bạn có thêm thời gian nằm dài suy tư cuộc sống mà không bị "đâm lén" bằng bộ tài liệu dày cộp.
Và, cuối cùng, công khai tài chính, cái này cũng là một phần khiến nhiều người lỡ đầu tư rồi khổ tâm. Luật hiện hành khẳng định rằng phải công khai, nhưng chúng ta đều biết một khi nó công khai thì... cũng chưa hẳn đã rõ ràng. Dự thảo 2024 hứa hẹn sẽ nâng cấp việc công khai, đều đặn và minh bạch hơn, và nếu họ làm được thì đây sẽ là một cú biến động lớn ngang việc người lớn tuổi tự học lướt TikTok!
Những so sánh này còn rất "trên mây", vì dự thảo có thể chưa phải là điều cuối cùng, nhưng dẫu sao, cũng không thể tránh khỏi sự hài hước trong nhá nhem loay hoay của người thường đứng ngoài vòng quay tài chính công đoàn. Trong thời điểm sự thật đang được chỉnh sửa từng ngày, giữ cho mình một "tâm lý vững bền" và sẵn sàng để "mỉm cười như không có ngày mai" nhé!
