Giữa doanh nghiệp và cổ đông: Tài chính nói gì?
Lại nói về tài chính – cái thứ mà ai cũng sợ như sợ bị té từ trên cây xuống. Nhưng này, ai làm gì thì làm, tài chính cứ đang âm thầm phản ánh mối quan hệ siêu phức tạp giữa doanh nghiệp và các cổ đông như một mối tình tay ba drama không có hồi kết. Vậy tài chính nói gì về mối quan hệ này? Cùng Biupbo làm rõ nha!
Trước tiên, hãy cùng ngó ngàng đến cái từ khóa 'cực chill' - Cung Cấp Vốn và Tài Trợ. Ah, nghe thật thướt tha như lời bài hát ballad. Nhưng thực ra, đây là câu chuyện của các nhiệt tình viên - cổ đông. Họ là người rút hầu bao móc tiền ra, mua cổ phần để doanh nghiệp còn có cái mà bung lụa sản xuất, mở rộng kinh doanh. Ở phía doanh nghiệp, việc phát hành cổ phiếu giống như mở hòm thưởng trong game, giúp chiêu mộ những người chơi đại gia vào phe mình. Thế nên, mới nói cổ đông là người yêu lý tưởng – đến khi túng thiếu là xuất hiện cứu nguy, chứ không phải đá cho phát rồi lẩn mất!
Đến với Quản Trị và Minh Bạch, đây không phải show truyền hình thực tế nhưng buộc phải “minh bạch”. Cổ đông có quyền bầu cử hội đồng quản trị để xem ai là người dũng cảm đứng ra cầm trịch, và tất nhiên, ai đó phải khiến cho cả doanh nghiệp và cổ đông sống trong hòa bình như hòa nhạc, không thì... hết vui! Đừng nghĩ làm cổ đông là lỗ vốn, ngược lại, còn có quyền nhận ‘cổ tức’ – một phần lợi nhuận chi từ công ty, giống như những đóa hoa hồng được trao tặng vào ngày 8 tháng 3.
Đang sôi nổi thì phải động đến Quyền Lợi và Kiểm Soát. Phận làm cổ đông, nghe oai như phong tước quý tộc, bởi có quyền kiểm soát và tham dự vào các quyết định quan trọng như một hiệp sĩ trong ván cờ vua. Mà đừng quên rằng thị trường tài chính và chuyện “xúng xính cổ phần” cũng đã từng là anh hùng cứu rỗi khi giúp doanh nghiệp huy động vốn, phục vụ cho những kế hoạch “ỉ ôi” mở bang hội lớn hơn, mạnh hơn.
Đọc đến đây, có thể nhiều bạn đang suy nghĩ, “Ủa, vậy rốt cuộc đời cổ đông sướng hay khổ?”. Biupbo cũng không biết nữa, chỉ biết rằng tài chính đúng là chiếc gương ma thuật phản ánh mối quan hệ doanh nghiệp-cổ đông một cách chân thật nhất. Đúng là đời không như mơ, thỉnh thoảng giấc mơ còn biến thành ác mộng nhưng may quá, vẫn có tài chính làm đèn pin soi sáng cho giấc ngủ yên bình hơn. Hết xong, đến giờ đi ngủ rồi!
Phương pháp đối ứng tài khoản: Kế toán 'vui vẻ'!
Ủa, bạn đã bao giờ gặp phải tình huống kiểu "tiền trong túi không cánh mà bay" chưa? Thật ra, món này cũng hơi giống như chuyện tình tài chính – vừa đa dạng, lại vừa dễ bị úp bô. Hôm nay, chúng ta sẽ nói về một câu chuyện hoan hỉ hơn: **phương pháp đối ứng tài khoản** – đúng là kiểu kế toán khiến bạn cười từ thái dương dễ lên hàng mi!
Thật luôn chứ, phương pháp đối ứng tài khoản này chẳng khác gì một cuộc tình tay ba giữa tài sản, nguồn vốn, và nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Mỗi lần xuất hiện nghiệp vụ, là y như rằng, các anh chị ấy phải tìm cách cân bằng tình cảm sao cho tổng thể không bị xáo trộn. Như trường hợp bạn nộp tiền mặt vào ngân hàng, thấy hông, số dư tài khoản tăng nhưng tiền mặt giảm, cả hai vui vẻ đón mừng nhau với một cái ôm "cân đối".
Đưa gương mặt thật lòng mà nói, kiểu kế toán này vẫn đúng kiểu "cười đó rồi khóc đó". Tại sao ư? Vì khi bạn định khoản với kiểu này, tâm trí phải luôn trong trạng thái "mắt nhắm mắt mở" như một game thủ. Hãy tưởng tượng, khi bạn ghi nhận một nghiệp vụ, bạn phải xác định ba điều: đối tượng kế toán, các tài khoản liên quan, và chiều hướng biến động của từng tài khoản. Nghe thôi đã thấy rếch vui rồi, phải không nè?
Ví dụ minh họa cho kiểu "kế toán vui vẻ":
Khi mua hàng hóa nhập kho, chắc chắn phải Ghi Nợ TK 156 (Hàng tồn kho tăng) và Có TK 331 (Phải trả người bán tăng). Đơn giản thế thôi mà bao lần tôi nhầm quỹ vốn từ lợi nhuận giữ lại với "lợi nhuận thì cứ giữ lại", khiến mọi người cứ tưởng tôi giàu vì quên tiêu tiền...
Nói chung, phương pháp này là cách mà các doanh nghiệp vui vẻ ghi chép một cách logic những giao dịch kinh tế, đảm bảo chi tiêu không bị lộn xộn và thiếu điều lệ. Theo cách hiểu của tôi, đây là kiểu xe đạp chạy trên dây – vừa thú vị, vừa hồi hộp, nhưng luôn cần phải giữ cân bằng để không bị té ngã.
Tính ra, nếu bạn không nhớ nguyên tắc "có phải luôn đi đôi với nợ", dễ mà bị úp bô lắm. Nhưng chẳng sao, những vết xước nhỏ trong hành trình kế toán đôi khi lại là những bài học giá trị, giúp bạn vượt qua từng ngày với một nụ cười châm biếm nhẹ nhàng bên chiếc máy tính cũ kỹ. Ai bảo học kế toán không có niềm vui, chắc chắn chưa gặp phương pháp đối ứng tài khoản "thần thánh" này rồi!
Phân tích tình hình tài chính: Nghệ thuật hay... hài kịch?
Dài dòng văn tự thì bạn đọc mới là anh hùng, nhưng phân tích tài chính thì đích thị là một môn nghệ thuật có thể khiến chúng ta... cười ra nước mắt! Chào mừng bạn đến với thế giới mà kịch bản còn lộn xộn hơn cả... bản thân bạn vào buổi sáng sau một đêm thức trắng.
Bắt đầu với những thứ cơ bản, tài chính trong doanh nghiệp không khác gì một câu chuyện tình cảm đầy cảm xúc giữa các loại vốn, cổ tức và những tài sản nhảy múa không ngừng. Bạn có thể tưởng tượng như một đêm gala vinh danh, nơi vốn và tài sản liên tục nhảy trên sàn, tạo ra đủ loại điệu nhảy từ tăng, giảm, nhảy cao tới nhào lộn, làm cho tổng số không hề hấn gì nhưng khán giả thì chóng mặt không ít.
Nhưng đó mới chỉ là mặt lấp lánh. Thực tế, có khi mọi thứ biến thành một vở kịch ứng tác mà khán giả bất đắc dĩ là chúng ta, kẻ cứ mơ mộng về một bức tranh tài chính sáng sủa rõ ràng. Nhưng oái oăm thay, đôi khi những báo cáo tài chính lại như chiếc đèn pin không pin, soi mà không... sáng, khiến ta chỉ biết cầu xin: 'Thật sự là tôi không biết nên khóc hay nên cười nữa...'
Đối với những ai đã từng phải lê la ngồi nhào nếm 'mùi tài chính', chắc hẳn đã một hai lần rơi vào cảnh bó tay bó chân trước những con số 'biết nói'. Về lý thuyết, khi được xử lý đúng đắn, những con số này có thể nói lên 'sức khỏe thực sự' của doanh nghiệp. Nhưng nếu bị gò bó, bóp méo, chúng có thể chuyển dịch câu chuyện sang ngành... tiểu thuyết khoa học viễn tưởng không hơn không kém, mà yếu tố 'underscore' là hoang mang và nghi ngờ.
Nói vui thì, nền tài chính vững mạnh giống như một bản tổng phổ hài hòa: sự cân đối từ nốt nhạc 'chiều' tài sản, nguồn vốn đến cấu trúc dòng tiền. Nhưng nếu ai đó ngẫu hứng 'soạn' lại bản nhạc này cho vui, chỉ cần không khéo léo một chút thôi, thì màn diễn đó sẽ chẳng khác nào một buổi live show ca nhạc không nhạc sĩ: lãng mạn nhưng chưa chắc đã đọng lại gì bền vững.
Dù thế, không ai có thể phủ nhận tầm quan trọng của phân tích tài chính trong bức tranh tổng thể, giống như việc chiếc đèn giao thông dù đứng không đúng chỗ, nhưng vẫn sẽ rất cần thiết để kiểm soát giao thông vậy. Vì thế, làm ơn, hãy luôn nhớ rằng, với tài chính, sự minh bạch và cẩn thận là điều tối quan trọng. Bởi nếu không, màn trình diễn nghệ thuật ấy sẽ biến thành... hài kịch ngay lập tức!
Quản trị rủi ro và cấu trúc vốn: Bí quyết hay tin đồn?
Trong thế giới tài chính, đôi khi chúng ta thấy mọi thứ hoạt động như cuộc chơi của các siêu anh hùng mà bạn chỉ có một lần hóa thân thành Batman. Ủa mà, Batman mà, là tỷ phú Bruce Wayne, thì tiền đâu phải là vấn đề, phải không? Nhưng đối với phần lớn chúng ta, không ai có cái túi thần kì như Doraemon mà lôi tiền ra mỗi khi cần, sự khôn ngoan trong quản trị tài chính mới thực sự là đôi cánh giúp ta bay.
Nói một cách bí mật, 'quản trị rủi ro' đơn giản là cách chúng ta xác định những gót chân Achilles của mình trong hoạt động kinh doanh, rồi tìm cách bọc thép nguyên cái chân đó lại. Khi thị trường như một trận sóng thần có thể khiến mọi thứ ngập chìm, việc nhận diện và đo lường rủi ro trở thành chiếc phao cứu sinh của bạn. Bạn chẳng thể biết con sóng nào sẽ lật thuyền, nhưng ít nhất hãy học cách bơi hay dùng đòn bẩy một cách khôn ngoan để xây cho mình một thuyền cứu sinh dự phòng.
Đây không phải là 'tin đồn' mà là bí quyết. Để không bị 'úp bô' kịp phanh mỗi khi thị trường bất ngờ 'gió lốc', như cách các nhà đầu tư thường dùng phương pháp phân tán đầu tư để giảm rủi ro thay vì dốc hết vốn liếng vào một giỏ.
Còn về cấu trúc vốn, bạn nghĩ sao nếu nợ nần trở thành võ sư Kungfu của bạn, nhưng rồi bỗng chốc chuyển thành người tự do... đấm bạn? Quá tệ nếu không có kế hoạch quản trị rõ ràng. Tỷ lệ nợ và vốn chủ sở hữu nếu không cân đối sẽ dẫn bạn vào cõi địa ngục tài chính mà không kịp thốt lên 'Ủa kỳ vậy trời?'
Tại Việt Nam, nhiều công ty đã học được rằng cấu trúc vốn lại giống như món bún bò Huế, ăn quá cay sẽ bị 'nóng' dạ dày nhưng thiếu 'nêm' lại chẳng ngon miệng. Cho nên, cái gì cũng cần có một tỷ lệ vàng để tránh nghẹn ngào trong những ngày tài chính sóng gió.
Có thể tìm hiểu thêm về các góc độ tài chính đầy lý thú tại tài chính cho nhà quản trị để biết thêm nhiều thứ hay ho và để những ngày công sở không còn nhàm chán.
