Sina Weibo: Ông lớn không thể thiếu trong xã hội hiện đại
Ừ thì, nói về Sina Weibo, ai có thể không nghĩ ngay đến một đại gia không cần phải 'chứng minh tài sản' trong thế giới mạng xã hội Trung Quốc? Để mà tưởng tượng, nó như là một nhà hàng nướng mở, nơi mà từ celebrity tới những người dân thường đều có thể tới 'nướng' mọi loại thông tin, từ nóng hổi cho tới... lạnh ngắt. Không những vậy, đây còn là sân khấu để mọi người tranh tài xem ai 'khéo miệng' hơn ai khi xử lý những tin đồn.
Chắc ai cũng từng nghe câu chuyện 'ngã ngựa trên dòng live' của những ngôi sao đình đám. Thậm chí, có những vụ nghệ sĩ dùng Weibo để lên tiếng nhanh chóng đến nỗi những tin vịt chưa kịp 'xào' đã bị 'bóc phốt'. Nhớ mãi lúc Triệu Lệ Dĩnh sử dụng cái nền tảng này để phản bác một tờ báo lá cải. Ôi, một cú búng tay như Thanos, thổi bay bao tin đồn không mấy dễ thương.
Sina Weibo không chỉ là nơi thiên đường của celeb, mà còn là 'mảnh đất' thử thách lòng can đảm của bất cứ ai muốn 'khoe bầu show'. Phải rồi, ngoài ngưỡng cửa của quyền lực, Weibo còn là 'ngã tư đường' nơi mà cả vạn máy quay đang chờ đợi cuộc chiến... cày likes. Nhưng hãy cẩn thận, vì từng có những nhân vật nổi danh bỗng dưng trở nên 'yêu nước, không nói gì thêm'. Không nghi ngờ gì nữa, Weibo có thể là cơn mưa mùa hạ, nhưng cũng có thể là một cơn bão giật cấp trong việc xử lý các nội dung 'nhạy cảm'.
Chuyện là, đôi khi khó mà phân định đâu là tự do ngôn luận hay là tự do... luân chuyển thông tin. Những nghệ sĩ như bị điều khiển bởi một công nghệ 'hạn chế tiếp xúc', khiến khó mà níu kéo fan nếu không có thêm 'mảnh đất' nào khác. Tuy vậy, không thể khinh thường sức mạnh của Sina Weibo, bởi vì chính nó đã góp phần tạo nên giấc mơ thấy người nào đó chỉ trong một đêm với hàng trăm triệu lượt views.
Cuối cùng, chúng ta có thể nói rằng Sina Weibo không chỉ đơn thuần là một mạng xã hội, mà còn là một 'nhà sản xuất thông tin' khổng lồ, nơi mà từng động thái nhỏ của người dùng đều có thể biến thành 'cú nổ lớn'. Dường như ở đó, với mỗi câu chuyện được thêu dệt, lại khiến cho đời này thêm phần thú vị. À, nên nhớ, nó không chỉ là ông chủ của không gian văn hóa - giải trí - truyền thông tại Trung Quốc mà còn là kẻ khôn ngoan trong việc điều khiển dư luận công chúng. Bỗng dưng, sau tất cả, Sina Weibo khiến ta, người dùng, ngả mũ kính nể trước màn ảnh sáng lung linh của trường đời ảo, sao cứ như vì sao đêm thâu!
Xiaohongshu: Hiện tượng mạng ảnh hưởng đến văn hóa tiêu dùng trẻ
Thật sự mà nói, nếu bạn chưa từng nghe đến Xiaohongshu, thì chắc bạn cũng giống tôi khi lần đầu tiên nghe cái tên này: 'Ủa gì kỳ vậy trời? Xích-lô Hồng Sữa là gì?'. Xin thưa, đó không phải là tên một quán ăn vỉa hè mới đâu, mà là một nền tảng mạng xã hội nổi đình nổi đám ở Trung Quốc, nơi mà giới trẻ 'sống ảo' chẳng kém gì ở những nơi khác trên thế giới.
Xiaohongshu, hay Tiểu Hồng Thư, với khả năng lan truyền xu hướng cực nhanh, đang tạo ra những thay đổi không nhỏ trong văn hóa tiêu dùng của giới trẻ, đặc biệt là tại Trung Quốc. Đầu tiên, làm quen nào với hiện tượng ‘đào hoa vé số’: khi từ tấm vé số vô hồn, bỗng chốc trở thành bó hoa xinh đẹp, dùng để... cổ vũ tinh thần làm việc nơi công sở. Nghe đến đây, nhiều bạn chắc hỏi: 'Ủa, ai phát minh ra vậy?'. Đúng là không thể phủ nhận được sức sáng tạo của giới trẻ khi mà chỉ cần lên mạng thôi, là thấy hàng trăm cách biến hóa bất ngờ.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý không chỉ dừng lại ở sự sáng tạo. Gần đây, một xu hướng khác nổi lên là ‘tiệc không cồn’, dịch nghĩa là những bữa tiệc không có mặt của 'ngài' rượu. Có vẻ sau cơn đại dịch, mọi người đã thấm thía bài học sức khỏe là vàng hơn bao giờ hết, nên giờ đây các bạn trẻ thi nhau tổ chức những bữa tiệc lành mạnh này. Nghe bảo có người còn biến chúng thành thử thách trên Xiaohongshu, xem ai... nhảy được điệu vui nhất mà không cần đến men cồn. Khóc hay cười tùy cảm nhận của bạn!
Chưa hết đâu, Xiaohongshu không chỉ góp phần định hình phong cách sống mà còn khuyến khích tiêu dùng tiện lợi. Hãy thử tưởng tượng bức ảnh một nửa quả dưa hấu kèm muỗng nhỏ, được bọc trang trọng trong màng bọc thực phẩm, từng một thời 'gây bão' trên nền tảng này. Nhiều người bảo: 'Á cái này tiện thật! Mà đợi tí, chất lượng sao đây nhỉ?'. Đúng là câu hỏi uyên bác không dễ trả lời cho vừa lòng tất cả.
Thêm vào đó, không thể không nhắc đến sức ảnh hưởng của những KOLs (Key Opinion Leaders) trên Xiaohongshu. Nhờ có họ mà từ 'meme' cho đến xu hướng thời trang kỳ lạ nhất cũng được hưởng ứng nhiệt liệt. Nói thật, có khi đầu tháng đua nhau theo trend idol, cuối tháng nhìn lại thấy toàn đồ cần bán để ăn mì gói tiết kiệm!
Có thể nói, Xiaohongshu đã trở thành một kênh thông tin quan trọng, không chỉ để chia sẻ mà còn để lan tỏa những thay đổi lớn trong tâm lý và hành vi mua sắm của giới trẻ sau đại dịch. Ai mà biết được dù giữa một thế giới đang 'úp bô' giới trẻ như tôi và các bạn mỗi ngày, thì cũng vẫn có nơi giúp chúng ta bật cười khi nhìn lại những trò đùa số mệnh này. Nhưng đừng lo, hãy cứ cười lên và tiếp tục khám phá "giấc mơ thấy người nào đó" đang sống động không kém ngoài đời thật nhé!
Chính sách kiểm duyệt mạng xã hội và tác động đến người dùng: Khi mạng hóa rồng hóa thỏ
Chào mừng mọi người đến với cái cụm từ khi phang vô thì ai cũng xanh mặt: chính sách kiểm duyệt mạng xã hội. Bảo đảm nghe hoài không bao giờ hết sợ! Bạn có nhớ cái hồi mà chúng ta tưởng rằng đăng bài lên mạng chỉ đơn giản là gõ vài dòng chữ, nhấn nút và... xong phim? Giờ thì khác rồi đó! Nhưng nhớ là, như chúng ta đã chứng kiến từ Great Firewall của Trung Quốc, việc kiểm duyệt đâu phải chuyện giỡn mặt.
Hãy để tôi vẽ một bức tranh nhé: Một hôm đẹp trời, bạn mở điện thoại định "chém" vài chuyện trên mạng. Ủa, sao bỗng dưng thấy thiếu thiếu cái nút "Đăng bài" quen thuộc nhỉ? À, hóa ra tài khoản của bạn chưa xác thực danh tính! Một khi chính quyền nắm chắc trong tay mọi thông tin cần thiết, thì bạn mới chính thức được tác nghiệp. Nghe ghê rợn hả? Cái này tui gọi vui là "Thả rồng hóa thỏ".
Chúng ta cùng bàn đến vấn đề được cho là cần thiết - bảo vệ trẻ em dưới 16 tuổi. Ủa, chẳng lẽ có con yêu nghiệt nào trên mạng không hay chịu ảnh hưởng từ những nội dung "người lớn" như bạo lực, khiêu dâm đó chứ! Thật sự, có lẽ các bậc phụ huynh sẽ giật mình khi biết rằng hiện có những nghị định, như kiểu Nghị định 147/2024/NĐ-CP, dọn đường bảo vệ tụi nhỏ mà không cần đôi mắt diều hâu của họ. Chỉ cần một ô cửa sổ thôi, các trang web phi pháp đã bị gạt sạch. Rồi sao nữa? Đó là chúng ta.
Việc này dẫn đến một cuộc chiến mới - kiểm soát nội dung. Giả sử một ngày đẹp trời, bạn viết bài đánh giá chân thực về một nhà hàng quá dở (bởi lẽ nó thật không đáng được "bông cải xanh" chút nào!). Đùng một cái nhận thông báo, bài bị gỡ vì "đưa ra thông tin sai lệch." Trời ơi, để tui khóc cười với điều này, nhưng sự thật phũ phàng là chúng ta phải cẩn trọng từng từ một, cả hơn cảnh sát chỉnh sửa văn bản!
Và dĩ nhiên, không thể quên điều rau thơm gia vị không thể thiếu, đó là quyền tự do ngôn luận. Nói nhảm, nói cho vui, hay thậm chí nói đúng sự thật thể nào cũng có thể bị dán nhãn "coi chừng!" Cái nguy cơ bị thông báo rằng bạn đã "xâm phạm an ninh" - nghe mùi bạn vẽ biếm họa cả thế giới mà!
Thật sự là tôi không biết nên khóc hay nên cười nữa, các chế ạ. Cảm giác giống như ta đang đứng trên lan can cao chót vót và bị cảnh báo "Cẩn thận! Đừng ngáo ngơ mà rớt!" Nhưng đừng vì thế mà tắt cười nhé. Nhớ rằng với mọi việc đã xảy ra - từ Trung Quốc đến Việt Nam, mọi thứ đều có lý do của nó. Và rồi cũng sẽ có ngày bạn ngước lên đầu không chỉ để ngắm bầu trời, mà còn để nhìn thấy bức tường kiên cố nhất đó đổ thành từng bông tuyết tự do. Để rồi ai biết, biết đâu chúng ta sẽ được tự do "hát trong giông bão". Đấy, bạn thấy không? Dù sao thì người thông minh luôn tìm cách để sống vui đấy thôi, như thể bị "úp bô" chưa kịp phanh mà!
Hệ thống định danh ảo: Bước đi điệu nghệ của sự riêng tư
Chào các bạn trẻ, hôm nay ta sẽ bàn về một phát minh mà giới trẻ Trung Quốc có thể tự hào vì mình đã góp phần “đen đủi” khi nó ra đời: hệ thống định danh ảo. Nghe thì có vẻ hiện đại, tưởng như bước ra từ phim viễn tưởng nhưng thực chất là đứa con mới toanh của công cuộc quản lý không gian mạng nơi thành phố đông dân nhất thế giới. Ủa gì kỳ vậy trời? Một bước đi điệu nghệ hay một màn biểu diễn vừa kết hợp các yếu tố quyền riêng tư và quản lý vậy?
Cho bạn nào chưa biết (hoặc chưa đủ hứng thú để tìm hiểu), định danh ảo là một cơ chế sử dụng tập hợp thông tin của chúng mình, từ thẻ bảo hiểm y tế đến mã số thuế, tất cả gói gọn trong một tài khoản duy nhất. Đơn giản là không cần nhớ đủ loại mật khẩu để vào từng tài khoản nhỏ lẻ nữa, giờ chỉ cần một tài khoản thiệt xịn là đủ. Nghe có vẻ "dễ thở" đấy chứ, phải không nào?
Tuyệtt tình cốc của định danh ảo cũng phải nói đến là bảo mật. Các bạn nghe mà lòng chợt thấy ấm lắm: mật khẩu mạnh mẽ, nhận diện sinh trắc học, vân tay bé nhỏ nhưng quyền lực,... tất cả như một hàng rào bảo vệ không cho hack vào châm chọc đời tư của bạn. Dĩ nhiên, những bí kíp bảo mật này còn giúp cho chúng mình yên lòng khi thực hiện bất kỳ giao dịch trực tuyến nào mà không lo rủi ro nhạy cảm.
Nhưng trời ơi, nghĩ cũng phải chạnh lòng khi nhiều bạn lại đang lăn tăn về chính cái gọi là quyền riêng tư. Bởi thật ngại ngùng và đôi khi mình còn tưởng tượng đôi mắt anh camera theo sát từng nhịp sống khi mình quẹo trái, quẹo phải. Một phút tự vấn, sự tinh tế của định danh ảo có đủ để chúng ta cảm thấy an tâm hay không? Hay đơn giản chỉ là một màn “úp bô” không kịp phanh?
Tại Úc, hệ thống tương tự cũng gặp không ít sóng gió. Chỉ là định danh thôi mà đã gây tranh cãi mạnh mẽ rồi. Nào là lo ngại sai sót trong việc nhận diện, nào là bị thiên vị, ôi drama chồng drama. Vậy phải chăng bài học cho Trung Quốc là tạo dựng một hệ thống không chỉ xịn về công nghệ mà còn phải tinh tế trong từng cú pháp luật?
To cut the long story short, với hệ thống định danh ảo, Trung Quốc dường như đã tìm được “chìa khoá” tiếp cận người dân một cách điều nghệ nhất trong thời đại số. Nhưng cũng đồng thời, đó là “con dao hai lưỡi” cần sự điều tiết để không xâm phạm quyền riêng tư của chính những người dùng. Cô chú nhà tui, hãy nghiêng đầu lắng nghe, rồi cùng bàn tay đó... một cái like thật to cho bài học về sự chuyển mình của công nghệ nhé!
